Rozwód – co warto wiedzieć?

Rozwód – co warto wiedzieć?

Ile kosztuje sprawa o rozwód/separację?

Przy składaniu pozwu o rozwód lub wniosku o separację należy uiścić opłatę wynoszącą 600 zł, która jest stała. Niezależnie od tego czy składamy pozew bez orzekania o winie czy z orzeczeniem o winie wysokość tej opłaty jest niezmienna. Nie wpływają na jej wysokość również  okoliczności dotyczące tego ile mamy dzieci i jakiej kwoty alimentów żądamy.

Opłatę od pozwu można uiścić na trzy osoby:

– w znakach opłaty skarbowej – dostępnych w Sądzie, które należy przykleić na pozew,

– w kasie Sądu Okręgowego, w którym pozew będzie składany razem z dowodem wpłaty,

– przelewem na konto Sądu Okręgowego właściwego do złożenia pozwu, stosowny numer konta bankowego dla konkretnej sprawy znajduje się na stronie danego Sądu. Do pozwu należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty.

Osoba, która znajduje się w trudnej sytuacji materialnej i składa pozew może starać się o zwolnienie jej od opłaty od pozwy. W tej sytuacji do pozwu należy dołączyć oświadczenie o stanie rodzinnym i majątkowym, w którym wykaże, iż poniesiona przez nią opłata znacząco pogorszy jej status materialny. W oświadczeniu należy uwzględnić wszystkie dochody i wydatki oraz poprzeć je odpowiednimi dokumentami. Od opłaty można być zwolnionym w całości lub w części.

W przypadku postanowienia zwalniającego tylko z części  opłaty lub odmawiającego zwolnienia od opłaty przysługuje zażalenie do Sądu Apelacyjnego za pośrednictwem Sądu Okręgowego, który je wydał, zażalenie należy wnieść w terminie 7 dni od otrzymania postanowienia wymienionego wyżej.

Zażalenie na postanowienie o odmowie zwolnienia od opłaty i wniosek o zwolnienie od kosztów nie podlegają opłacie.

Podczas trwania postępowania rozwodowego mogą pojawić się oprócz opłaty od pozwu inne koszty. Najczęściej do dodatkowych kosztów rozprawy wliczamy ewentualną opinię Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów (dawniej Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno – Konsultacyjnego) czy też zalecenie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego kuratorowi. Na te czynności Sąd zwykle żąda wpłacenia zaliczki. Sąd żądając wpłacenia zaliczki decyduje o tym, która strona ma ją uiścić. Może zdecydować o tym, iż uiścić ma ją strona wnioskująca o przeprowadzenie dowodu albo też nakazać wniesienia zaliczki przez obie strony.

Po uprawomocnieniu się wyroku w którym Sąd orzekł rozwód bez orzekania o winie, zwraca on  połowę opłaty od pozwu osobie, która wnosiła pozew.

W trakcie sprawy można złożyć też wniosek o udzielenie zabezpieczenia. Nie podlega on opłacie jeśli strona taki wniosek złoży już w pozwie o rozwód. Może on dotyczyć np. wspólnego mieszkania, bądź pobytu dziecka do momentu zakończenia rozprawy, kontaktów z dzieckiem, alimentów. Opłata od wniosku o zabezpieczenie złożona w oddzielnym piśmie od pozwu o rozwód wynosi 40 zł.

Jakie dokumenty należy przygotować w sprawie o rozwód/separację?

Niezbędnymi dokumentami, które należy dołączyć do pozwu o rozwód lub separację są:

– odpis skrócony aktu małżeństwa,

– odpis lub odpisy skrócone aktów urodzenia wspólnych dzieci stron, które nie ukończyły 18 lat.

Innymi równie ważnymi dokumentami, które warto dołączyć do pozwu o rozwód lub separację są:

– wykaz najważniejszych miesięcznych opłat eksploatacyjnych (np. czynsz, telefon, Internet, prąd, raty) z dowodami wpłat

– spis miesięcznych kosztów utrzymania dziecka,

– rachunki dokumentujące wydatki na dziecko,

– dowody dokumentujące winę małżonka/małżonki

Pozew o rozwód/separację składa się do właściwego Sądu w dwóch egzemplarzach. Do każdego z  nich należy dołączyć takie same załączniki. Jeden egzemplarz zostaje w aktach sądu, drugi doręczany zaś jest współmałżonkowi.

Kiedy można domagać się rozwodu ?

Podstawą do orzeczenia rozwodu jest trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Określenie trwały nie jest odpowiednikiem słowa długoterminowe, dlatego też bez znaczenia jest okres czasu w którym wystąpiły problemy, istotnym powodem może być jedno zdarzenie które przesądziło o rozpadzie i braku szans na odbudowę relacji jakie łączyły małżonków. Ustanie chociażby jednej z trzech więzi jest przyczyną rozkładu pożycia małżeńskiego. Więziami takimi są: duchowa (dotyczy uczuć), fizyczna (dotyczy utrzymywania kontaktów seksualnych w małżeństwie), gospodarcza (dotyczy prowadzenia gospodarstwa domowego).

Natomiast długotrwały wyjazd służbowy czy też w celach zarobkowych, pobyt w szpitalu nie będzie przejawem rozkładu pożycia więzi fizycznej i gospodarczej, bowiem może to wynikać ze wspólnych ustaleń małżonków albo niezależnych od nich okoliczności. Sąd orzekając rozwód za jego podstawę bierze ustalenie, iż między małżonkami nastąpiły trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Rozkład pożycia następuje wtedy gdy nie łączy już małżonków żadna z wyżej wymienionych więzi. Jednak jeśli istnieją między małżonkami elementy więzi gospodarczej, a brak jest więzi fizycznej i duchowej, wówczas można mówić o rozkładzie, który może mieć charakter trwały.

Występują także również takie przypadki w których nawet jednorazowe postępowanie współmałżonka może być powodem trwałego i zupełnego rozkładu pożycia, który skutkuje rozwodem. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego dotyczy to takich faktów jak cudzołóstwo i ciężka zniewaga, które nawet gdy zostały dokonane jednorazowo – mogą stać się zawonioną przyczyną trwałego i zupełnego rozkładu pożycia (orzeczenie SN z 24 kwietnia 1951 r., 667/51, OSN 1953, poz.9)

Jeśli sąd uzna, że istnieją przesłanki dające szanse na powrót małżonków do wspólnego pożycia wówczas może skierować ich na mediację, na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego art. 436 i następne.

Kiedy sąd może odmówić rozwodu?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje, kiedy sąd może odmówić rozwodu. Art. 56§ 2 i 3 stanowi, kiedy pomimo tego iż wystąpił zupełny i trwały rozkład pożycia rozwód nie jest dopuszczalny w poniższych przypadkach:

1. jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

• • • Sąd może odmówić rozwodu np. gdy istnieje obawa o dobro małoletnich dzieci lub też rozwód może wpłynąć niekorzystnie na ich rozwój i warunki życiowe.
    • Odmowa rozwodu ze względu na zasady współżycia małżeńskiego zachodzi wtedy, gdy żąda się rozwodu z małżonkiem który jest chory i potrzebuje opieki.

1. jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Jeżeli pozew rozwodowy złoży małżonek, który jest jedynym winnym rozpadu małżeństwa wówczas sąd odmówi rozwodu także w tym przypadku. Jednak od tej reguły istnieją dwa wyjątki, które powodują uzyskanie rozwodu. Pierwszym z nich jest to, że zgodę na rozwód wyrazi druga strona postępowania nie będąca winną rozpadowi małżeństwa. Drugim zaś jest to, iż brak zgody na rozwód strony nie będącej winną degradacji więzi, nie jest wynikiem chęci ratowania małżeństwa, a jest jedynie formą uprzykrzenia życia małżonkowi.

Czy warto walczyć o winę małżonka?

Postępowanie rozwodowe może zakończyć się na trzy sposoby: orzeczeniem z winy obu stron, winy jednej strony lub bez orzekania o winie. Orzekając  winie obu stron sąd przyjmuje, iż w równym stopniu przyczyniły się one do rozpadu małżeństwa, nawet jeśli to jedna strona względem drugiej zawiniła więcej. Ponieważ kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje winy w stopniu większym czy też mniejszym. Uznanie winy jednej ze stron przyznaje się małżonkowi przez którego nastąpił rozpad małżeństwa, najczęściej jest to zdrada lub alkoholizm. Postępowanie zakończone orzeczeniem bez winy może zapaść wyłącznie za zgodą obu stron. Gdyby jedna ze stron nie wyraziła zgody Sąd zobowiązany jest do ustalenia strony, która ponosi winę rozpadu małżeństwa w toku prowadzonej sprawy. Podczas trwania postępowania rozwodowego możliwa jest zmiana decyzji dotyczącej orzekania o winie. Zaletą rozwodu bez orzekania o winie jest czas trwania sprawy, która może się zakończyć już na pierwszej rozprawie, o ile strony są zgodne co do kwestii dotyczących pobytu ich wspólnych dzieci czy podziału majątku. Negatywne skutki rozwodu bez orzekania o winie może ponieść osoba, która nie jest wina rozpadowi małżeństwa, jeśli na skutek rozwodu znacznemu pogorszeniu uległa jej sytuacja materialna,  nie może wówczas ona starać się o alimenty na siebie.

Jak udowodnić winę męża/żony?

Winę współmałżonka można udowodnić za pomocą wszelkich dowodów jakie można zebrać w sprawie mogą to być np. dokumenty, przesłuchanie stron, zeznania świadków, zdjęcia czy też raporty detektywa. Najczęściej występującymi dowodami w sprawach o rozwód są:

– zeznania świadków (np. znajomych, rodziny którzy mają wiedzę o związku małżonka z osobą trzecią),

– bilingi żony/męża, które potwierdzają utrzymanie stałych relacji z kochankiem/kochanką,

– wydruki korespondencji mailowej żony/męża z kochankiem/kochanką

– zdjęcia

Nie jest koniecznością ujawnianie treści smsów będących dowodami w formie bilingów telefonicznych, albowiem wystarczająca jest ich liczba, oraz to że były kierowane przez małżonka do osoby płci przeciwnej. W przypadku zaś raportu detektywa, aby można było uznać go za pełnoprawny dowód detektyw który obserwował współmałżonka winien stawić się w sądzie jako świadek i potwierdzić ustnymi zeznaniami spostrzeżenia ze swojego raportu.